Een van de bekendste valleien in Nederland is de Gelderse Vallei, die deels in Gelderland, deels in Utrecht en deels in Noord-Holland ligt.
Lang geleden lag op de plek van de huidige Gelderse Vallei het dal van de Maas. Het landijs dat in de voorlaatste ijstijd dit deel van Nederland bedekte, zorgde ervoor dat de loop van de Maas veranderde. Tussen de stuwwallen die in deze tijd gevormd werden – de Utrechtse Heuvelrug en de westflank van de Veluwe – lag een diep glaciaal bekken. In de millennia daarna werden hier achtereenvolgens zeeklei, dekzand en veen afgezet. Dit gebied vormt nu de Gelderse Vallei.
Deze route neemt je mee door de Zuidelijke Vallei. Dit deel van de Gelderse Vallei is voor zijn afwatering afhankelijk van een aantal waterwegen: de Lunterse Beek, de Heiligenbergerbeek, het Valleikanaal en de Grift. Een deel van het Valleikanaal volgt de vroegere loop van de Lunterse Beek: dit deel verbindt de monding van deze beek met het begin van de Heiligenbergerbeek. Door het vele kwelwater dat hier omhoogkomt, is het beekdal van de Heiligenbergerbeek een bijzonder gebied.
