Fietsroute

Fietsroute De Koloniën van Weldadigheid

In 1818 richtte Johannes van den Bosch de Maatschappij van Weldadigheid op. In zekere zin zou je dit project een voorloper van de Nederlandse verzorgingsstaat kunnen noemen.

De Maatschappij van Weldadigheid richtte zich op arme gezinnen, bedelaars en zwervers. In de Koloniën van Weldadigheid kregen zij een eigen huisje met een stukje grond toegewezen om te bewerken. Tegelijkertijd kregen de ‘Kolonisten’ scholing, zodat zij op den duur in hun eigen onderhoud zouden kunnen voorzien.

Er waren in totaal zeven Koloniën: in twee daarvan konden arme gezinnen vrijwillig terecht, maar de andere – waaronder Veenhuizen en Ommerschans – waren de zogenaamde Dwangkoloniën, waar bedelaars en zwervers gedwongen werden opgenomen en continu onder bewaking stonden.

Frederiksoord

De eerste Kolonie ontstond bij het huidige Frederiksoord. Hier werden de eerste Koloniehuisjes gebouwd waar arme gezinnen uit de grote steden terecht konden om te proberen een beter leven op te bouwen. Met dit vooruitzicht meldden zich zeker in het begin dan ook veel arme gezinnen aan, maar door het zware leven en de dagindeling die voor de ‘Kolonisten’ werd bepaald, liepen de aanmeldingen uiteindelijk terug. De Maatschappij van Weldadigheid ging daarom na verloop van tijd over op Dwangkoloniën.

Ondanks de negatieve klank die de organisatie hierdoor kreeg, heeft zij wel aan de basis gestaan van veel sociale wetten en instellingen die later zijn opgericht.

In de dorpen Frederiksoord en Wilhelminaoord zijn nog veel sporen van Koloniën van Weldadigheid terug te vinden. Zo kom je op deze route onder andere langs Museum de Proefkolonie. Hier kun je de geschiedenis van dit bijzondere project leren kennen.