Nieuws
Steeds meer fietsongelukken onder oudere fietsers
Monday 9 November, 2020
Het aantal verkeersslachtoffers onder fietsende ouderen neemt de afgelopen jaren flink toe. Met name 70-plussers zijn vaker slachtoffer, onder 80-plussers loopt het aantal verkeersdoden flink op.
Dat blijkt uit onderzoek van Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV). De SWOV stelt dat de stijging vooral te maken heeft met het feit dat ouderen de aflopen jaren meer zijn gaan fietsen. Het niet (tijdig) opmerken van obstakels op de weg, problemen bij het op- en afstappen van de fiets en het maken van complexe manoeuvres veroorzaken vaker deze ongelukken.
De cijfers
Het aantal doden onder 80-plussers was in 2000 12%. In 2019 lag dit percentage op 27%, 54 van de 203 dodelijke slachtoffers in dat jaar. 60-plussers vormen 72% van het aantal verkeersdoden in 2019 en 70-plussers 59%. Fietsslachtoffers onder de 60 jaar zijn juist afgenomen: in 2000 was dit de helft van de fietsslachtoffers, in 2019 was dit 28%.
Elektrische fiets vs. gewone fiets
Er is volgens de onderzoekers geen eenduidig bewijs dat de elektrische fiets voor ouderen gevaarlijker is dan de gewone fiets. Bij een vergelijking van al bestaande onderzoeken, wordt het niet duidelijker: het ene onderzoek zegt dat er geen verschil is tussen het aantal ongelukken op beide fietsen, het andere onderzoek zegt juist van wel. Als er naar letselschade en de ernst hiervan wordt gekeken, dan blijkt uit Europese studies dat de schade niet minder is op een gewone fiets dan op een elektrische fiets. Ook het snelheidsverschil blijkt in de praktijk niet groot te zijn.
Maatregelen nodig
Het onderzoek voorspelt dat de fiets de komende jaren alleen maar populairder gaat worden, zeker onder ouderen. Daarom is het nodig dat er actie wordt ondernomen en de onderzoekers bieden dan ook mogelijke maatregelen die het aantal (dodelijke) ongelukken van fietsers boven de 70 jaar kunnen verminderen. Daarin wordt onderscheid gemaakt tussen infrastructurele maatregelen en fietsmaatregelen (p. 21 van de publicatie ‘Naar meer veiligheid voor oudere fietsers).
Mogelijke maatregelen uit het onderzoek
Infrastructuur
- Een breed en stroef fietspad (geen gladde wegen)
- Geen oneffenheden op het fietspad
- Minder paaltjes, minder hoge stoepranden
- De zichtbaarheid van obstakels, als deze niet verwijderd kunnen worden, vergroten
- Duidelijke kantmarkering of verlichting van de weg
Fietsmaatregelen
- De fietsbalans verbeteren door het zadel niet te hoog af te stellen
- Het fietsontwerp aanpassen (bijvoorbeeld de SOFIETS, waarvan het zadel bij lage snelheden zakt en de fietser bij stilstand met beide voeten op het fietspad terecht komt
Ook genoemd: de helm
In het onderzoek staat het volgende over de fietshelm:
“Fietsers kunnen een fietshelm dragen om zichzelf bij een val van de fiets tegen hoofd- en hersenletsel te beschermen. Internationale studies laten zien dat een fietshelm het risico op ernstig hoofd-/hersenletsel na een botsing of val met gemiddeld 60% doet afnemen en het risico op dodelijk hoofd-/hersenletsel met gemiddeld 71%. Als alle (oudere) fietsers in Nederland een goed passende fietshelm zouden dragen, zou dat neerkomen op een besparing van 45-50 verkeersdoden en 900 ernstig verkeersgewonden onder 70-plussers. Uit een berekening van het RIVM blijkt dat een verplichting om een fietshelm te dragen kosteneffectief zou zijn voor fietsers van 65 jaar en ouder, omdat zij een grote kans hebben op ernstig of dodelijk letsel door een fietsongeval. Het draagvlak voor een helmverplichting is in Nederland beperkt vanwege de vrees voor daling van het fietsgebruik. Sommige buitenlandse studies laten inderdaad zien dat het fietsgebruik afneemt, ook al vinden de meeste studies geen, of slechts een tijdelijk effect. Het is de vraag of de conclusies uit buitenlandse studies toepasbaar zijn op de Nederlandse situatie omdat de fiets hier naar verhouding vaker voor ‘vervoer’ en minder voor recreatieve doeleinden wordt gebruikt.”
Bekijk de publicaties hier en hier.
Bron: SWOV.