Dossier: Fietsen naar Santiago de Compostela
Santiago de Compostela: De kathedraal van de heilige Jacobus
Thursday 26 January, 2012
De kathedraal van de heilige Jacobus staat aan het fraaie Plaza do Obradoiro, het plein waar alle wegen naar deze stad samenkomen.
In de 9de eeuw gaf de Asturische koning Alfons II de Kuise opdracht tot de bouw van een kerk en tegen het eind van die eeuw werd het graf van de apostel Jacobus ondergebracht in deze nieuwe Jacobus kerk. Daaromheen groeide langzaam maar zeker de stad Santiago de Compostela.
Ruim een eeuw bouwen
In 997 werd Santiago geplunderd en verwoest door een Moorse veldheer, maar het duurde nog tot 1075 voor men met de bouw van een nieuwe kerk begon. In 1075 was het zover en werden de eerste stenen van de grote Romaanse basilica, de kern van de huidige kathedraal, gelegd. De nieuwe kerk werd op de resten van de oude kerk gebouwd, kreeg de vorm van een Latijns kruis en moest een oppervlakte van maar liefst 8.300 vierkante meter beslaan.
Barokke invloeden
In de huidige kathedraal zie je nog delen van de 12de-eeuwse kathedraal terug, maar er is in de loop der eeuwen natuurlijk veel aan toegevoegd. De eerste indruk van de kathedraal is absoluut barok; het ‘plein van het goudwerk’, de Plaza do Obradoiro, dankt zijn naam aan de bewerkte façade die doet denken aan het fijne werk van een goudsmid. De barokke invloed begon in 1660 met de bouw van de zuidtoren (‘Torre de las Campanas’). Tien jaar later was ook de 14de-eeuwse klokkentoren veranderd in een barok exemplaar. Toen volgde een bouwpauze die ruim zestig jaar duurde. De noordtoren (‘Torre de la Carraca’) ontstond na 1738 en uit die periode stamt ook de voorgevel met het grote beeld van de heilige Jacobus. De kathedraal kreeg toen haar huidige, barokke uiterlijk.
Pelgrimskerk
Opzet en de indeling van de kathedraal zijn typisch voor pelgrimskerken: er is een grote ruimte die enorme mensenmassa’s een plek moet bieden, bij voorkeur met voor alle pelgrims rechtstreeks zicht op het altaar. Om de stromen pelgrims te kunnen sturen gaat het zijschip direct over in de kooromgang.
De stoffelijke resten van de apostel Jacobus en van zijn leerlingen Athanasius en Theodorus - die hem naar Spanje zouden hebben begeleid - bevinden zich in de crypte van de kathedraal, een benedenkerk uit de 12de eeuw.
Achter het hoofdaltaar staat de Jacobusbuste. De traditie wil dat je het beeld van achteren omarmt en je persoonlijke boodschap of wens in het oor van het beeld fluistert.
Aan de oostelijke Plaza da Quintana is er nog een ingang, de Puerta Santa, de ‘heilige poort’. Boven de ingang wijzen Jacobus en zijn leerlingen Athanasius en Theodorus de weg. De heilige poort wordt alleen in het Heilige Jaar geopend.
Uitkijkpunt
Wie tot slot nog energie heeft, zou ook het kerkdak moeten beklimmen. Dat biedt een magnifiek uitzicht over het Plaza do Obradoiro, de daken van de stad en de vele kerktorens.