Nieuws
Verkeersgezondheid: de nieuwe verkeersveiligheid
Thursday 13 December, 2018
Er moet een bredere benadering van het begrip verkeersveiligheid komen. De huidige definitie is te eenzijdig en laat verschillende positieve en negatieve gezondheidseffecten van mobiliteit buiten beschouwing. Dat stelt de Fietsersbond.
Elk jaar brengt het Centraal Bureau voor de Statistiek de cijfers rond verkeersveiligheid naar buiten. En elk jaar kunnen we daarin teruglezen hoeveel doden er in het verkeer zijn gevallen, hoeveel gewonden en de verdeling van die cijfers onder fietsers, automobilisten en andere weggebruikers.
Belangrijke cijfers, vindt de Fietsersbond, maar ze zeggen niet alles. Er zijn namelijk nog veel meer factoren die een rol spelen bij de effecten van mobiliteit op de gezondheid. Hieronder vallen bijvoorbeeld de positieve invloed van fietsen en wandelen op de gezondheid, maar ook negatieve invloed van milieuvervuiling en uitstoot door gemotoriseerd verkeer. En de effecten van een verruiling van actieve vormen van mobiliteit, zoals fietsen, voor passieve vormen van mobiliteit, zoals autorijden.
Wat speelt een rol bij verkeersgezondheid?
De beoordeling van verkeersgezondheid omvat dus meer dan alleen fietsdoden en -gewonden. Zo moeten sociaal-demografische factoren ook meewegen. Denk bijvoorbeeld aan het fors toegenomen fietsgebruik: dit is harder gestegen dan het (relatieve) aantal fietsers dat betrokken raakte bij een ernstig of dodelijk verkeersongeval.
Of het grote aantal senioren dat tot steeds hogere leeftijd blijft fietsen. Weliswaar is aangetoond dat deze groep fietsers vaker valt dan jongere fietsers, maar de positieve effecten van fietsen op de gezondheid wegen zwaarder dan de negatieve effecten, bijvoorbeeld een kleine toename van de verkeersonveiligheid.
Ook moet rekening gehouden worden met het schadelijke (ultra)fijnstof, dat een serieus gezondheidsrisico vormt voor fietsers. Vooral brommers en scooters zijn hiervoor verantwoordelijk omdat zij (delen van) routes met fietsers delen.
Een ander gevaar is het streven om alle risico’s uit het verkeer te vermijden. Dit is volgens de Fietsersbond juist een ongewenste ontwikkeling. Natuurlijk moeten grote risico’s zo klein mogelijk gemaakt worden, maar voor het weggedrag en het bewustzijn in het verkeer, zou het niet goed zijn als er geen risico’s meer bestaan. Anders leren mensen niet meer hoe zij hiermee om moeten gaan.
Speerpunten
Maar met alleen een bredere definitie van het begrip verkeersveiligheid zijn we er nog niet. Er zijn volgens de Fietsersbond verschillende maatregelen nodig om de verkeersgezondheid van fietsers ook echt te vergroten. De organisatie heeft de volgende speerpunten opgesteld voor het verbeteren van de verkeersgezondheid.
1. Maximumsnelheid binnen de bebouwde kom naar 30km/h
Als het aan de Fietsersbond ligt, wordt de maximumsnelheid binnen de bebouwde kom – met hoge uitzondering van belangrijke ontsluitingswegen – overal verlaagd naar 30 km/h. Fietsers hebben in het geval van aanrijdingen bijvoorbeeld een veel hogere overlevingskans als de auto 30 km/h rijdt in plaats van 50. Ook moeten bij de resterende 50-wegen de fietspaden van de rijbanen voor auto’s gescheiden worden. Binnen de bebouwde kom moeten tevens meer mogelijkheden komen om de maximumsnelheid af te dwingen en te handhaven.
2. Verplichting van een Intelligente Snelheids Assistent
Met een Intelligente Snelheids Assistent wordt de snelheid van de auto automatisch aangepast aan de geldende maximumsnelheid. Dit zou ook verdere investering in dure infrastructurele voorzieningen, zoals drempels en paaltjes, overbodig maken.
3. Invoering automatisch remmen en fietsersairbag
Auto’s zouden uitgerust moeten worden met automatische remsystemen. Ook pleit de Fietsersbond voor een fietsersairbag, een airbag op de voorruit van de auto die de klap voor fietsers (gedeeltelijk) kan opvangen.
4. Fietsinfrastructuur: kwalitatief en aangepast
De fietsinfrastructuur in Nederland – die overigens al zeer goed te noemen is – moet overal van uitstekende kwaliteit zijn. Ook moet deze aangepast zijn aan sociaal-demografische factoren, zoals de vele senioren die langer blijven fietsen. Paaltjes en onnodige obstakels moeten hierbij verdwijnen, tweebaansfietspaden zo veel mogelijk vermeden worden en naast bromfietsen moeten ook snorfietsen de rijbaan op.
5. Aandacht voor oudere fietsers
Langs fietspaden en wegen moeten meer technologische hulpmiddelen geplaatst worden die de veiligheid van oudere fietsers kunnen vergroten. Bovendien pleit de Fietsersbond voor meer fietsen die geschikt zijn voor deze doelgroep en meer cursusmogelijkheden.
6. Maatregelen tegen (ultra)fijnstof en roet
De uitstoot van (ultra)fijnstof en roet brengt grote gezondheidsrisico’s met zich mee voor fietsers en moet daarom zo veel mogelijk beperkt worden.
Bron: Fietsersbond & SWOV